“અનસ્કૂલિંગ” શબ્દ 1970 ના દાયકામાં શિક્ષક જોન હોલ્ટ દ્વારા બનાવવામાં આવ્યો હતો. તે શીખવાની એક અનૌપચારિક શૈલી છે જેમાં બાળકો કુદરતી જીવનના અનુભવો અને દૈનિક પ્રવૃત્તિઓ દ્વારા શીખે છે. અનસ્કૂલિંગ એ હોમસ્કૂલિંગના અભ્યાસક્રમ-મુક્ત અમલીકરણ તરીકે ગણવામાં આવે છે – શીખવાની આ પદ્ધતિ શીખનાર દ્વારા પસંદ કરેલી પ્રવૃત્તિઓને જ્ઞાન મેળવવા અને કુશળતા વિકસાવવાના પ્રાથમિક માધ્યમ તરીકે હિમાયત કરે છે. અનસ્કૂલિંગમાં, બાળકો વિવિધ દૈનિક પ્રવૃત્તિઓ અને અનુભવો દ્વારા શીખે છે, જેમ કે રમત, ઘરની જવાબદારીઓ, વ્યક્તિગત રુચિઓ અને જિજ્ઞાસા, ઇન્ટર્નશિપ અને કામનો અનુભવ, મુસાફરી, પુસ્તકો, વૈકલ્પિક વર્ગો, કુટુંબ, માર્ગદર્શકો અને સામાજિક ક્રિયાપ્રતિક્રિયા.
અનસ્કૂલિંગના સમર્થકો પરંપરાગત શાળાઓની ઉપયોગિતા અને અભ્યાસક્રમ આધારિત શિક્ષણની રજુઆત પર સવાલ ઉઠાવે છે. તેઓ માને છે કે પરંપરાગત શાળા માળખું અને તેમની માન્યતાઓ કે શિક્ષણ નિશ્ચિત સમયે થવું જોઈએ તે ખરેખર વિદ્યાર્થીઓને મદદ કરતું નથી. પ્રમાણિત ટેસ્ટમાં ગુણની પદ્ધતિઓ, તેમની વય જૂથના બાળકો વચ્ચે ફરજિયાત સંપર્ક અને ક્રિયાપ્રતિક્રિયા, તે શીખનારને તેમની પરિસ્થિતિમાં મદદ કરે છે કે કેમ તે ધ્યાનમાં લીધા વિના ગૃહકાર્ય કરવાની ફરજ, શીખનારાઓને એક અધિકારીની સૂચનાઓ સાંભળવી અને તેનું પાલન કરવા દબાણ કરવું, અને વિવિધ પરંપરાગત શાળાના અન્ય લક્ષણો બાળકોના વિકાસમાં મદદ કરતા નથી. દરેક બાળક વિશિષ્ટ છે, અને તેઓ માને છે કે અનસ્કૂલિંગ તેમની વ્યક્તિગત જરૂરિયાતો પૂરી કરી શકે છે.
અનસ્કૂલિંગમાં, માતા-પિતા માટે, આવશ્યક છે:
- બધા બાળકોની રૂચિને સમાન રીતે માન આપો
- બાળકને તેમના પોતાના રોજિંદા જીવનમાં શામેલ કરો – ધોરણ કરતાં વધુ “ખુલ્લા પુસ્તક” નું જીવન જીવો.
- બાળકને રુચિ હોય તેવી બાબતોનું અનુસરણ કરો અને તેને ઘણી બધી રીતે કરો.
- ઘર અને ઘરની બહાર વિવિધ પ્રકારના અનુભવોથી સમૃદ્ધ પારિવારિક જીવન જીવો.
- ઘરની આસપાસના સંભવિત સ્ત્રોતો પ્રદાન કરો જે રોમાંચક અને પ્રેરણાત્મક હોય.
- બાળકને ચર્ચામાં સામેલ કરવું જોઈએ – વાતચીતમાં સમય પસાર કરો; અનસ્કૂલિંગમાં સામેલ આ કદાચ સૌથી મહત્વપૂર્ણ વિશેષાર્થ “ક્રિયા” છે.
- રમવાની પ્રવૃત્તિઓમાં સામેલ થવું જોઈએ, આનંદ કરવો જોઈએ અને તેમની આસપાસની અદ્ભુત દુનિયાની પ્રશંસા કરવી જોઈએ.
- તેમની અભિપ્રાય અને વર્તન વિશે સ્વ-જાગૃત રહેવાનો પ્રયાસ કરો.
- હેતુપૂર્વક તેમની કલ્પનાને ખેંચો, બનાવવાનો પ્રયાસ કરો, તેમની ધારણાઓ પર પ્રશ્ન કરો, તેમના સ્વચાલિત જુસ્સાનું પરીક્ષણ કરો.
- તેમનું બાળક શું કરી રહ્યું છે તેના પર ખૂબ ધ્યાન રાખો.
- બાળકની ક્રિયાઓનું કારણ ઓળખો, કે બાળક “શીખવા માટે જન્મે છે” અને હંમેશા શીખે છે.
- તેમના બાળકની વિશેષ પ્રકારની શીખવાની રીતો જાણો.
- બાળકના જુસ્સાને પ્રોત્સાહન આપો.
અનસ્કૂલિંગના સિદ્ધાંતો છે:
- શીખવાનું દરેક સમયે થાય છે. મગજ ક્યારેય કામ કરવાનું બંધ કરતું નથી અને સમયને ‘શીખવા માટેના સમયગાળામાં’ અને ‘ન શીખવાના સમયગાળામાં’ વિભાજિત કરવો અશક્ય છે. વ્યક્તિની આસપાસ જે કંઈ બને છે, તે જે સાંભળે છે, જુએ છે, સ્પર્શ કરે છે, સુગંધ લે છે અને સ્વાદ લે છે તે બધું શીખવા તરફ દોરી જાય છે.
- શીખવા માટે દબાણ કરવાની જરૂર નથી. શીખવું તે કોઈની ઈચ્છા વિરુદ્ધ ન જઈ શકે. બળજબરી લોકોને ખરાબ લાગે છે અને અવરોધ પેદા કરે છે.
- શીખવું સારું લાગે છે. તે સંતોષકારક અને ફાયદાકારક છે. બાહ્ય પુરસ્કારોમાં અનિચ્છનીય આડ-અસર હોઈ શકે છે જે શિક્ષણને સમર્થન આપતું નથી.
- જ્યારે વ્યક્તિ મૂંઝવણ અનુભવે છે, ત્યારે શીખવાનું બંધ થઈ જાય છે. તમામ શિક્ષણ સામાન્ય જ્ઞાન પર આધારિત હોવું જોઈએ.
- જ્યારે વ્યક્તિને ખાતરી થાય છે કે શીખવું મુશ્કેલ છે, ત્યારે શીખવું મુશ્કેલ બને છે. કમનસીબે, મોટાભાગની શિક્ષણ પદ્ધતિઓ ધારે છે કે શીખવું મુશ્કેલ છે અને આ બોધપાઠ વાસ્તવમાં વિદ્યાર્થીઓને “શીખવવામાં” આવે છે.
- ભણતર અર્થપૂર્ણ હોવું જોઈએ. જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ મુખ્ય મુદ્દાને જોતો નથી, જ્યારે તેઓ જાણતા નથી કે માહિતી કેવી રીતે સંબંધિત છે અથવા તે ‘વાસ્તવિક દુનિયા’ માં કેવી રીતે ઉપયોગી છે, ત્યારે ભણતર એ ‘વાસ્તવિક’ કરતા ઉપરછલ્લું અને કામચલાઉ છે.
- શીખવું ઘણીવાર આકસ્મિક હોય છે. તેનો અર્થ એ છે કે જ્યારે આપણે એવી પ્રવૃત્તિઓમાં ભાગ લઈએ છીએ જેનો આપણને આનંદ થાય છે ત્યારે આપણે શીખીએ છીએ અને શીખવું એ એક પ્રકારનો ‘વધારાનો લાભ’ છે.
- શીખવું એ સામાન્ય રીતે સામાજિક પ્રવૃત્તિ છે, એવું નથી કે જે અન્ય લોકોથી એકલા રેવાથી થાય છે. આપણે અન્ય લોકો પાસેથી શીખીએ છીએ જેમની પાસે આપણને રસ હોય તેવી કુશળતા અને જ્ઞાન છે. આપણે તેમની પાસેથી વિવિધ રીતે શીખીએ છીએ.
- બધા શિક્ષણમાં લાગણી અને બુદ્ધિનો સમાવેશ થાય છે.
Embibe પ્રોડક્ટ/વિશેષતાઓ: બહુવિધ કોન્ટેન્ટના પ્રકારો
- (તમારી જાતે કરો) વિડિયો,
- કૂબો વિડિયો,
- કાલ્પનિક લેબ વિડિયો,
- વાસ્તવિક જીવનના ઉદાહરણોના વિડિયો,
- સ્પૂફ્ અથવા મનોરંજક પ્રકારના વિડિયો,
- પ્રયોગો,
- ઉકેલાયેલ ઉદાહરણો
Embibe ની ઇન્ટરેક્ટિવ, આકર્ષક 2D અને 3D દુનિયા વિદ્યાર્થીઓમાં જિજ્ઞાસા પેદા કરે છે અને તેમને તેમના અભ્યાસ સાથે પ્રેમમાં પાડે છે. અમારા વાર્તાકારો વિદ્યાર્થીઓની કલ્પનાનો સંગ્રહ કરે છે અને વાર્તાને મનોરંજક બનાવવા માટે એવી રીતે વર્ણવે છે.
Scan to download the app 
