प्रायोगिक शिक्षण हे एक शिकवण्याचे तत्त्वज्ञान आहे ज्यामध्ये प्रभावीपणे शिकण्याचा युक्तिवाद असून, पुस्तके आणि नोट्स, खडू आणि डस्टर यांचा यामध्ये समावेश नाही. त्याऐवजी, विद्यार्थ्यांनी अशा समुदायात राहण्याची आवश्यकता आहे ज्यामध्ये विद्यार्थी आणि शिक्षकांमध्ये परस्परसंवाद असतो. हे ज्ञान वाढवण्यासाठी आणि कौशल्य विकसित करण्यासाठी विविध अनुप्रयोगांवर आधारित कृतींचे समर्थन करते.
शिक्षणाचा मुख्य उद्देश असा आहे की, बुद्धिमान मनुष्य तयार करणे आहे जो त्याच्या ज्ञानाचा आणि कौशल्यांचा वापर वास्तविक-जागतिक समस्यांचे निराकरण करण्यासाठी करू शकतो. प्रायोगिक शिक्षण हे विद्यार्थ्यांना त्यांच्या कार्यामधून शिकण्यास आणि शैक्षणिक व्यवस्थेमध्ये दैनंदिन अनुभवांचा वापर करण्यास उत्तेजन देते. प्रायोगिक शिक्षणाचे काही महत्त्वपूर्ण घटक आहेत, सुलभीकृत आणि मार्गदर्शित प्रॅक्टिस, प्रतिबिंबन आणि मूल्यांकन, ज्यापैकी सर्व शिकण्यास आणि या प्रक्रियेचा वेग वाढविण्यास योगदान देतात.
अनुभवात्मक शिक्षण किंवा हँड्स-ऑन-लर्निंग, याला जॉन ड्यूई यांचे जोरदार समर्थन आहे आणि त्याला अनुभवात्मक शिक्षणाचे आधुनिक जनक मानले जाते, हे शिक्षण तत्वज्ञान आहे जे ‘करून शिकणे’ चे समर्थन करते. यासाठी विद्यार्थ्यांनी अशा वातावरणात राहणे आवश्यक आहे जे संघभावना आणि विद्यार्थी आणि शिक्षक यांच्यातील परस्परसंवादाला समर्थन देईल. हे ज्ञान तयार करण्यासाठी आणि कौशल्ये विकसित करण्यासाठी विविध ॲप्लिकेशन-आधारित उपक्रमांचे समर्थन करते. यासाठी खालील गोष्टींची आवश्यकता आहे:
- मार्गदर्शित प्रॅक्टिस
- शंकांचे अन्वेषण आणि चर्चा करणे
- प्रॅक्टिस (प्रभावी आणि व्याप्त)
- अहवाल/नोट्स लिहिणे
- परिणामांची अंमलबजावणी करणे
- संशोधन आणि विकास – मानक ऑपरेटिंग प्रक्रिया तयार करणे आणि सुधारणे
- सिम्युलेटेड किंवा थेट परिस्थितींद्वारे मूल्यमापन म्हणजे व्यावहारिक मूल्यमापन आणि विद्यार्थ्याने तयार केलेल्या अहवाल/नोट्सवर चर्चा.
प्रायोगिक शिक्षण विद्यार्थ्यांना मानसिकदृष्ट्या अंतर्मुख, सामाजिकदृष्ट्या सखोल, कार्यक्षमतेने अस्सल, संभाव्य समृद्ध आणि प्रवेगक शिक्षणाच्या प्रयत्नात गुंतवून ठेवते ज्यामुळे एक्सप्लोर करण्याच्या स्वातंत्र्यासह अविस्मरणीय शिक्षण परिणाम प्राप्त होतात. शिक्षक आणि विद्यार्थ्याला यश, निराशा, अनुभव, धोका पत्करणे आणि असुरक्षितता येऊ शकते कारण सहभागाचे परिणाम पूर्णपणे अपेक्षित केले जाऊ शकत नाहीत. हे अध्यापनशास्त्र लर्न करणाऱ्याला सिद्धांत, पुस्तके, खडू आणि डस्टरच्या पलीकडे घेऊन जाते. वास्तविक-जगातील समस्यांना खऱ्या अर्थाने संबोधित करू शकणारे तर्कशुद्ध मनुष्य किंवा कुशल तज्ञ तयार करणे हे त्याचे उद्दिष्ट आहे.
जेव्हा लर्न करणारे/मुले अनुभवात्मक शिक्षणात भाग घेतात तेव्हा ते हे प्राप्त करतात:
- जगाचा अधिक व्यापक दृष्टीकोन आणि स्थानिक क्षेत्रासाठी उत्साह,
- त्यांच्या क्षमता, आवडी आणि गुणांचे ज्ञान,
- स्थानिक क्षेत्राच्या गरजा पूर्ण करण्यात मदत केल्याचा आनंद,
- वेगवेगळ्या संघटना आणि व्यक्तींसोबत एकत्र काम करण्याचे स्वातंत्र्य,
- सकारात्मक तज्ञ पद्धती आणि क्षमतांच्या श्रेणी,
- उत्कृष्ट नेतृत्व क्षमता,
- निर्भयता आणि प्रशासकीय क्षमता,
- पुढाकार घेण्याची क्षमता.
Embibe प्रोडक्ट/वैशिष्ट्ये: अनेक कॉन्टेंटचे प्रकार
Embibe ने आपल्या अध्यापनशास्त्रामध्ये अनुभवात्मक शिक्षणाचा समावेश केला आहे, ज्यामुळे लर्न करणे रोमांचक आणि मजेदार बनते. जड पुस्तके आणि त्याच्यातील भल्यामोठ्या मजकुराची पाने विसरा! आमच्याकडे खालील गोष्टींचे संच आहेत:
- ‘हे स्वतः तयार करा’ व्हिडिओ,
- कूबो व्हिडिओ,
- व्हर्च्युअल लॅब व्हिडिओ,
- ‘वास्तविक जीवनात’ व्हिडिओ,
- फसवेगिरी किंवा गमतीदार व्हिडिओ,
- प्रयोग,
- सोडवलेली उदाहरणे
लर्न करणे हे आता काम नाही तर अनुभव आहे!
टेस्ट विभाग आता ‘स्वतः ची टेस्ट स्वतः तयार करा’ वैशिष्ट्यासह अधिक विस्तृत झाला आहे. आता, विद्यार्थी कोणत्याही धड्यावर किंवा विषयावर आधारित त्यांची स्वतःची टेस्ट तयार करू शकतात. विद्यार्थी आमच्या ‘आमच्यासोबत सोडवा’ वैशिष्ट्याचा वापर करून सहाय्यक मार्गदर्शनासह प्रश्न सोडवू शकतात.