“ਅਨਸਕੂਲਿੰਗ” ਸ਼ਬਦ 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਅਕ ਜੌਹਨ ਹੋਲਟ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਇੱਕ ਗੈਰ ਰਸਮੀ ਸ਼ੈਲੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬੱਚੇ ਕੁਦਰਤੀ ਜੀਵਨ ਦੇ ਤਜ਼ਰਬਿਆਂ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਸਿੱਖਦੇ ਹਨ। ਅਨਸਕੂਲਿੰਗ ਨੂੰ ਹੋਮਸਕੂਲਿੰਗ ਨੂੰ ਪਾਠਕ੍ਰਮ-ਮੁਕਤ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਵਜੋਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਖਣ ਦਾ ਇਹ ਤਰੀਕਾ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਹੁਨਰਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਦੇ ਮੁੱਢਲੇ ਸਾਧਨ ਵਜੋਂ ਸਿੱਖਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੁਣੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਨਸਕੂਲਿੰਗ ਵਿੱਚ, ਬੱਚੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਅਤੇ ਤਜ਼ਰਬਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਸਿੱਖਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਖੇਡ, ਘਰੇਲੂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ, ਨਿੱਜੀ ਹਿੱਤ ਅਤੇ ਉਤਸੁਕਤਾ, ਇੰਟਰਨਸ਼ਿਪ ਅਤੇ ਕੰਮ ਦਾ ਤਜ਼ਰਬਾ, ਯਾਤਰਾ, ਕਿਤਾਬਾਂ, ਚੋਣਵੀਆਂ ਜਮਾਤਾਂ, ਪਰਿਵਾਰ, ਸਲਾਹਕਾਰ, ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਪਰਸਪਰ ਪ੍ਰਭਾਵ।
ਅਨਸਕੂਲਿੰਗ ਦੇ ਸਮਰਥਕ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਰਵਾਇਤੀ, ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਪਾਠਕ੍ਰਮ-ਆਧਾਰਿਤ ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਉਪਯੋਗਤਾ ‘ਤੇ ਸਵਾਲ ਉਠਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਰਵਾਇਤੀ ਸਕੂਲ ਢਾਂਚਾ ਅਤੇ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਿ ਸਿਖਲਾਈ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਸਮਿਆਂ ‘ਤੇ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਮਿਆਰੀਕ੍ਰਿਤ ਟੈਸਟਾਂ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੇਡਿੰਗ ਵਿਧੀਆਂ, ਆਪਣੇ ਉਮਰ ਵਰਗ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਸੰਪਰਕ ਅਤੇ ਗੱਲਬਾਤ, ਹੋਮਵਰਕ ਕਰਨ ਦੀ ਮਜਬੂਰੀ ਚਾਹੇ ਇਹ ਸਿੱਖਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇ, ਸਿਖਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਦੀਆਂ ਹਦਾਇਤਾਂ ਸੁਣਨ ਅਤੇ ਮੰਨਣ ਲਈ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ, ਅਤੇ ਰਵਾਇਤੀ ਸਕੂਲੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀਆਂ। ਹਰ ਬੱਚਾ ਵਿਲੱਖਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਨਸਕੂਲਿੰਗ, ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ, ਅਨਸਕੂਲਿੰਗ ਵਿੱਚ, ਲਾਜ਼ਮੀ ਤੌਰ ਤੇ:
- ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦਾ ਬਰਾਬਰ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ – ਆਮ ਜੀਵਨ ਨਾਲੋਂ “ਖੁੱਲੀ-ਕਿਤਾਬ” ਵਾਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜੀਓ।
- ਉਹਨਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰੋ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬੱਚੇ ਦੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਕਰੋ।
- ਘਰ ਅਤੇ ਘਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਅਨੁਭਵਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਜੀਵਨ ਜੀਓ।
- ਘਰ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਸੰਭਾਵੀ ਸਰੋਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੋ ਜੋ ਰੋਮਾਂਚਕ ਅਤੇ ਉਤੇਜਕ ਹੋਣ।
- ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਚਰਚਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ – ਗੱਲਬਾਤ ‘ਚ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਓ; ਇਹ ਅਨਸਕੂਲਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ “ਐਕਸ਼ਨ” ਹੈ।
- ਖੇਡਣ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਾ, ਮੌਜ-ਮਸਤੀ ਕਰਨਾ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਅਦਭੁਤ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਕਦਰ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
- ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰ ਬਾਰੇ ਸਵੈ-ਜਾਗਰੂਕ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
- ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਨੂੰ ਉਦੇਸ਼ਪੂਰਣ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਫੈਲਾਓ, ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਸਵਾਲ ਕਰੋ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਟੋਮੈਟਿਕ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੋ।
- ਤੁਹਾਡਾ ਬੱਚਾ ਕੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਇਸ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ।
- ਬੱਚੇ ਦੀਆਂ ਐਕਸ਼ਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਨੂੰ ਪਛਾਣੋ, ਕਿ ਇੱਕ ਬੱਚਾ “ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਹੈ” ਅਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਸਿੱਖ ਰਿਹਾ ਹੈ।
- ਤੁਹਾਡੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪਸੰਦੀਦਾ ਤਰੀਕਿਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣੋ।
- ਬੱਚੇ ਦੇ ਸ਼ੌਂਕਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰੋ।
ਅਨਸਕੂਲਿੰਗ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਹਨ:
- ਸਿੱਖਣਾ ਹਰ ਸਮੇਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦਿਮਾਗ ਕਦੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ‘ਲਰਨਿੰਗ ਪੀਰੀਅਡ’ ਅਤੇ ‘ਗੈਰ-ਲਰਨਿੰਗ ਪੀਰੀਅਡ’ ਵਿੱਚ ਵੰਡਣਾ ਅਸੰਭਵ ਹੈ। ਹਰ ਚੀਜ਼ ਜੋ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਵਾਪਰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਉਹ ਸੁਣਦਾ, ਵੇਖਦਾ, ਛੂਹਦਾ, ਸੁੰਘਦਾ ਅਤੇ ਸੁਆਦ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਸਿੱਖਣ ਵੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਈ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਿੱਖਣਾ ਕਿਸੇ ਦੀ ਮਰਜ਼ੀ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਕਰਨਾ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬੁਰਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ।
- ਸਿੱਖਣਾ ਚੰਗਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਸੱਲੀਬਖਸ਼ ਅਤੇ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ। ਬਾਹਰੀ ਇਨਾਮਾਂ ਦੇ ਅਣਚਾਹੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜੋ ਸਿੱਖਣ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।
- ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਉਲਝਣ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸਿਖਾਈ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਾਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਆਮ ਗਿਆਨ ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
- ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਯਕੀਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਿੱਖਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਿੱਖਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ, ਅਧਿਆਪਨ ਦੀਆਂ ਵਿਧੀਆਂ ਇਹ ਮੰਨਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਸਿੱਖਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਪਾਠ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ “ਪੜ੍ਹਾਇਆ” ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਸਿੱਖਣਾ ਸਾਰਥਕ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਮੁੱਖ ਬਿੰਦੂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦੇਖਦਾ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ ਕਿ ਜਾਣਕਾਰੀ ਕਿਵੇਂ ਸਬੰਧਤ ਹੈ ਜਾਂ ਇਹ ‘ਅਸਲ ਸੰਸਾਰ’ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਉਪਯੋਗੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਿੱਖਣਾ ‘ਅਸਲੀ’ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਤਹੀ ਅਤੇ ਅਸਥਾਈ ਹੈ।
- ਸਿੱਖਣਾ ਅਕਸਰ ਇਤਫ਼ਾਕ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਿੱਖਦੇ ਹਾਂ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ ਜਿਹਨਾਂ ਦਾ ਅਸੀਂ ਆਨੰਦ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖਣਾ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ‘ਸਾਈਡ ਬੈਨੀਫਿਟ’ ਹੈ।
- ਸਿੱਖਣਾ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਸਮਾਜਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਨਾ ਕਿ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਜੋ ਦੂਜਿਆਂ ਤੋਂ ਅਲੱਗ-ਥਲੱਗ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਸਿੱਖਦੇ ਹਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਹੁਨਰ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਹੈ ਜੋ ਸਾਡੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਸਿੱਖਦੇ ਹਾਂ।
- ਸਾਰੇ ਸਿਖਾਈ ਵਿੱਚ ਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਬੁੱਧੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
Embibe ਉਤਪਾਦ/ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ: ਕਈ ਸਮੱਗਰੀ ਕਿਸਮਾਂ
ਸਿੱਖਣਾ ਹੁਣ ਸਿਰਫ਼ ਅੰਕਾਂ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ! ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਤੋਂ ਪਰੇ ਸਿੱਖਣਾ ਮਜ਼ੇਦਾਰ ਹੈ। Embibe ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਸੰਕਲਪਾਂ ਬਾਰੇ ਸੰਪੂਰਨ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। Embibe ਦੇ ‘ਐਕਸਪਲੈਨਰ’ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਵੈੱਬ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਵੀਡੀਓ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਸ਼ੇ ‘ਤੇ ਹੋਰ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸਾਡੀ ਆਪਣੀ ‘ਖੋਜ’ ਦੁਆਰਾ ਸੰਚਾਲਿਤ ‘ਸਿੱਖੋ’ ਮੋਡੀਊਲ ਵਿੱਚ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਜਾਂ ਵੱਧ ਵੀਡੀਓ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:
- DIY (ਆਪਣੇ ਆਪ ਕਰੋ) ਵੀਡੀਓ,
- ਕੂਬੋ ਵੀਡੀਓਜ਼,
- ਵਰਚੁਅਲ ਲੈਬ ਵੀਡੀਓਜ਼,
- ਅਸਲ-ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਦੇ ਵੀਡੀਓਜ਼,
- ਸਪੂਫਸ ਜਾਂ ਮਜ਼ੇਦਾਰ ਕਿਸਮ ਦੇ ਵੀਡੀਓ,
- ਪ੍ਰਯੋਗ
- ਹੱਲ ਕੀਤੇ ਉਦਾਹਰਨ
Embibe ਦੀ ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ, ਆਕਰਸ਼ਕ 2D ਅਤੇ 3D ਸੰਸਾਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉਤਸੁਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ‘ਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਰੂਚੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਕਥਾਵਾਚਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਨੂੰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ੇਦਾਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਹਾਣੀ ਉਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਬੁਣਦੇ ਹਨ।
Scan to download the app 
